Αποικία Κοχυλιών- Γαλλικό Ινστιτούτο 2009 από Julien Kilanga Musinde

Παρουσίαση Αποικία Κοχυλιών, Γαλλικό Ινστιτούτο Πέμπτη 19 Μάρτη 2009 από Julien Kilanga Musinde

Κυρίες και Κύριοι Με χαρά ξαναβρίσκομαι ανάμεσα σας αυτό το βράδυ, εδώ στη Θεσσαλονίκη, με την ευκαιρία της παρουσίασης της ποιητικής συλλογής της Κυρίας Μελίτας Τόκα-Καραχάλιου κατοίκου αυτής της χώρας, αλλά κυρίως της ποιήτριας της οποίας το έργο τιμά τη γαλοφωνία.
Θα ήθελα πριν απ' όλα να ευχαριστήσω το Γαλλικό Ινστιτούτο της Θεσσαλονίκης που σκέφτηκε τη συμμετοχή μου σ' αυτήν την εκδήλωση και διαμέσου εμού το Διεθνή Οργανισμό Γαλλοφωνίας του οποίου ο Γενικός Γραμματέας, ο Πρόεδρος Κύριος Αμπντού Ντιούφ, μου ανέθεσε να σας μεταφέρω τον εγκάρδιο του χαιρετισμό. Αυτή η συνάντηση αποκτά μία ιδιαίτερη σπουδαιότητα και μια βαθιά σημασία για τον Διεθνή Οργανισμό της Γαλλοφωνίας.
Σπουδαιότητα ιδιαίτερη διότι επιτρέπει να αξιοποιηθεί η προσωπικότητα αυτής της Ελληνίδας, που είναι πολίτης του κόσμου, η οποία με το έργο της είχε τη γνώση να βάλει δίπλα-δίπλα τη γαλλική και την ελληνική γλώσσα. Αυτή η συνάντηση έχει επίσης μιά βαθιά σημασία για τη Γαλλοφωνία, διότι απεικονίζει καλά μία πτυχή της δραστηριότητας της, που συνδέεται με την προσφορά των συγγραφέων και των γαλλόφωνων λογοτεχνιών στην ακτινοβολία της γαλλικής γλώσσας μέσα στον κόσμο και στη συνύπαρξη της με τις άλλες γλώσσες.

Ας μου επιτραπεί λοιπόν να ευχαριστήσω όλους εσάς, που θυσιάζοντας λίγο από τον χρόνο σας στηρίζετε την αποψινή βραδιά. Κυρίες και Κύριοι Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι
Η αποψινή μου ομιλία είναι τιμή και χαρά μαζί.
Όταν η Μελίτα μου ζήτησε να πω λίγα λόγια με την ευκαιρία της παρουσίασης της ποιητικής της συλλογής, δεν μπόρεσα ν' αντισταθώ στην ευχαρίστηση να έρθω σ' αυτόν τον τόπο που αποτελείται από προσωπικότητες, από συγγραφείς, από συναδέλφους, και φίλους με τους οποίους μοιραζόμαστε μια κάποια άποψη της λογοτεχνικής γραφής. Ένα απλό ευχαριστώ είναι λίγο.

Θα ήθελα ν' απευθυνθώ σε σας φανερώνοντας σας κάποιες σκέψεις τις οποίες μου ενέπνευσε το άτομο Μ.Τ.-Κ. και η ποιητική της συλλογή «Αποικία κοχυλιών» που τιμούμε σήμερα.
Η Κυρία Μ.Τ.-Κ. γυναίκα καλλιεργημένη, συγγραφέας ενός έργου, στο οποίο είναι διάχυτη μία εξαιρετική ευαισθησία, πολίτης του κόσμου και κυρίως μία γαλλόφωνος πεπεισμένη, θέλει να δημιουργήσει δεσμό ανάμεσα στους λαούς διά μέσου της γλώσσας και της λογοτεχνίας. Το νεωτεριστικό έργο αυτής της αξιαγάπητης ύπαρξης, σχετικά με το γραπτό λόγο, αποτελεί μία συμβολή στον εμπλουτισμό της γαλλικής γλώσσας, της γλώσσας με την παγκόσμια τάση.

Αυτή η ύπαρξη έχει τη γνώμη πως όταν κανείς εισδύει μέσα στο ταξίδι της γραφής πρέπει να γνωρίζει ότι δεν πρόκειται για την αναζήτηση καινούργιων τόπων, αλλά ως επί το πλείστον για να έχει μια καινούργια ματιά. Αναμφίβολα λοιπόν στην αναζήτηση αυτής της καινούργιας ματιάς επιφέρει το καινούργιο φανταστικό. Η Μελίτα ελευθερώνει όλες τις δυνάμεις της για να καινοτομήσει μέσα σ'αυτό το λογοτεχνικό έδαφος, το τόσο γόνιμο. Πιστεύει σ'αυτό αληθινά;
Ναι, διότι η δύναμη του δημιουργού
έγκειται στο να επιφέρει μία
καινούργια ματιά, απροσδόκητη στην
πραγματικότητα στην οποία είμαστε
περισσότερο συνηθισμένοι.
Η Μελίτα σε ένα πλάνο έχει
καλλιτεχνικές απαιτήσεις και μία
γλώσσα καινούργια, που από μόνη της
εκφράζει την πρωτοτυπία της, για να
μας αποδείξει πως οτιδήποτε το
ανθρώπινο δεν της είναι άγνωστο.
Να λοιπόν το έργο του οποίου σήμερα
θέλουμε να διαπεράσουμε τα τρίσβαθα.
Η «Αποικία κοχυλιών» με εξώφυλλο
που απεικονίζει ένα κοχύλι, ανοίγει με
μία ενδεικτική λέξη, που
αντικατοπτρίζει το περιεχόμενο όλου του έργου. «Τίποτα πιο γλυκό από τον Έρωτα»
και ακολουθεί ένα ιδεόγραμμα χαρακτηριστικό επίσης: «Στο δικό μου μπάρκο μοναδικός επιβάτης ταξιδεύεις». Μία ωραία συλλογή με εύκολη ανάγνωση στα
Γαλλικά.
Θα ήθελα να τη διαβάσω, όπως έχω διαβάσει απολαμβάνοντας τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, όπως τη Σαπφώ, τον Όμηρο, τον Ανακρέοντα. Αυτά τα κείμενα ξυπνούν μέσα μου τη δίψα της μάθησης της νεοελληνικής
γλώσσας.
Να είναι άραγε αυτό το αίσθημα που με διαπερνά όταν διανύω αυτά τα 20 ποιήματα με το άνισο μήκος;

Το σημάδι του Βορρά
Η δύναμη της δημιουργίας
με αντανακλάσεις πάνω στο τζάμι ξεγυμνώνει και ντύνει τά τοπία σου με πέταλα καί φύλλα. Αιμάτινη κηλίδα η επιθυμία, αισθησιακή φτερούγα του πινέλου σου, με ίχνη διάρκειας μακράς, χρώματα ανοξείδωτα αποστηθίζει. Ή γόνιμη μέρα βεβαιώνει τις γεωμετρίες της κι απολαμβάνει την τροχιά της. Και δίχως στάχτη βορράς μέ έναν γλάρο σ' έκσταση. Μέσα στον κατοικημένο αγέρα ατέλειωτες οι προεκτάσεις και μία σειρήνα παπαρούνα, μέλισσα ή αλητάκι γλυκό φορώντας τις ευωδιές του,
σημάδι του δικού σου πεπρωμένου,
στην άκρη του νερού
σου τραγουδά.
- Από πάντα
Από πάντα
με το δικό μου αίμα κυκλοφορείς
-Εσύ
Ασύνορος ο Έρωτας
στην αύρα της αυγής φωλεμένος.
Πάει καιρός πολύς που αντιλαλείς
στα κάθυγρα τοπία μου.
Εσύ, ο δικός μου πρίγκηπας με τα
κρίνα.

Η «Αποικία κοχυλιών» είναι λοιπόν ένα πραγματικό ταξίδι, του οποίου το τελικό λιμάνι είναι πάλι ένα ιδεόγραμμα:
-Πάλι
Και απόψε πάλι στις σκέψεις μου
καθρεφτίζομαι
Είδωλο θυελλώδες εσύ.

Όλα αυτά για να πει:
Ποτέ - Πάντα
κάθε στιγμή πεθαίνεις.
Κάθε στιγμή ξαναγεννιέσαι.
Διαφορετικός.
Ποτέ ο ίδιος.
Μέσα σου κουβαλάς ουσία
από πολλούς εαυτούς.
Ανεξερεύνητους, άγνωστους. Φανταστικά ωραίους.
Ενώ στον καθρέφτη του Χρόνου, σαν βουερός ποταμός, ρέουν οι λέξεις σου διαυγείς.
Αναλλοίωτες ζουν, αντανακλώντας πάντα τους ίδιους ήχους, το Ίδιο ρίγος.
Άλλη μια φορά, ο Έρως που άνοιξε τις πρώτες σελίδες της «Αποικίας Κοχυλιών» έρχεται να κλείσει την τελευταία σελίδα που αντικατοπτρίζει την πνοή ενός ακόρεστου πόθου :

«Ακούω ακατάπαυστα, τον
αναστεναγμό του ανέμου με
κλυδωνισμούς να με σπρώχνει στην
ωκεάνια ανυπαρξία »
Τι άλλο να πει κανείς γι' αυτό το έργο με τις αναρίθμητες απηχήσεις. Κάποιοι θα αναζητήσουν την ιδιαίτερη δέσμευση της δημιουργού μέσα στο χώρο της. Αυτή είναι μια άποψη των πραγμάτων. Αλλά το ότι αυτή η άποψη μπορεί να κρύβει ένα μέρος της αλήθειας κι ότι οι αναλύσεις της μπορούν να συμβάλουν στο να γίνουν πιο αισθητές κάποιες απηχήσεις του έργου, κανείς δεν θα σκεφτόταν να το αμφισβητήσει. Κι αν καλύπτει κάποιες πλευρές, είναι γιατί η ευφυΐα δεν δύναται σε καμιά περίπτωση να υποκύψει σ' όλες αυτές τις απαιτήσεις, είναι ευφυΐα μάλιστα λόγω του ότι απομακρύνεται απ' αυτές. Ο καλλιτέχνης, ακόμη και σε ακραίες περιπτώσεις στις οποίες η ατομική παρόρμηση συμπίπτει με την παρόρμηση του κοινωνικού χώρου, δεν είναι αυτός παρά μόνο γιατί ενσαρκώνει το κοινό ιδανικό με μια μορφή που είναι η δική του μορφή κι ο καρπός των πεποιθήσεων του.
Συνάντησα τη Μελίτα για πρώτη φορά πριν από δύο χρόνια περίπου, σ' αυτήν την ανθρώπινη όαση την απομακρυσμένη απ' όλες τις θύελλες του κόσμου μη γνωρίζοντας ότι μια μέρα θα μοιραστούμε το ποτήρι που μας προσφέρει σήμερα η πλούσια
ποίηση της που δεν άργησε να μας απλώσει τα χέρια, όπως ανάφερε κάποιος Γάλλος συγγραφέας « Το Άργος μας καλεί, η Σπάρτη μας απλώνει τα χέρια » γιατί να μην πω, η Μελίτα μας κάλεσε και η « Αποικία κοχυλιών » μας άπλωσε τα χέρια.



Κυρίες και Κύριοι. Αγαπητοί συνάδελφοι,
Εξερευνώντας το ποιητικό σύμπαν της Κυρίας Μελίτας Τόκα Καραχάλιου, θα διανύσετε το οδοιπορικό του ταμπεραμέντου και, του στυλ της όπου η λέξη έχει λεχθεί, γραφεί, καταγραφεί. Από τη στιγμή που έχει γραφεί, διαλύεται. Η Μελίτα, κατ' εικόνα των υπάρξεων με λαμπερό πεπρωμένο που μας δείχνουν νέες απόψεις παροτρύνοντας μας στην
ουσία της ζωής και προς ανώτερες σφαίρες, επαγρυπνεί με τη λέξη " κι η λέξη γίνεται λύχνος κρεμασμένος στη σιωπή, τη σιωπή της λέξης. Το κείμενο ξεπηδά, διαρθρώνεται μεταξύ αμφιβολίας κι αβεβαιότητας, προσπαθεί να σβήσει τη σιωπή, να εξαφανιστεί πίσω από τ' αποσιωπητικά που προηγούνται απ' αυτό. Η Μελίτα κατάφερε να το κάνει μέσα από το έργο της που τιμούμε σήμερα. Ανοίγοντας τις πρώτες σελίδες αυτής της συλλογής και κλείνοντας την τελευταία σελίδα, πίστεψα πως θα μπορούσα να την τελειώσω μ' αυτές τις λέξεις της απήχησης της συλλογικής συνείδησης του αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στη ζωή και στην αναζήτηση αξιοπρέπειας ενώ πιστεύουμε πως εισχωρούμε στα άδυτα της γαλήνης. Κάθε υποψιασμένος αναγνώστης σίγουρα θα βρει υλικό στοχασμού. Σας προσκαλώ λοιπόν να προσεγγίσετε αυτό το έργο διότι, πρέπει να γνωρίζετε πως μια λογοτεχνία είναι φτιαγμένη από έργα αλλά κι από ανάγνωση, δεύτερη ανάγνωση. Η σιωπή όσον αφορά τα
έργα, τα εγκλωβίζει, επιθέτει καινούργια στρώματα μη κατανόησης επάνω σ' αυτά.
Όσον με αφορά, εισήλθα στην Αποικία κοχυλιών όπως σ' ένα ναό όπως αυτός ο ευσεβής γέροντας που πρόσμενε από καιρό την παρηγοριά των απογόνων τον και ο οποίος είχε δεχτεί τη θεία αποκάλυψη ότι θ' ατένιζε τη μεσσιανική εμψύχωση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Και να που ήταν εδώ οι απόγονοι του : δυο περιστέρια το ένα πλάι στο άλλο : η γαλλική και η ελληνική γλώσσα. Μου επιτρέπεται να πω κλείνοντας : τώρα, γνωρίζω την γαλήνη, χάρη στην « Αποικία κοχυλιών » της Μελίτας.
Σταματάω εδώ ελπίζοντας πως η ηχώ της φωνής μου θα ακουστεί καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της βραδιάς. Σας ευχαριστώ.