Πέμπτη 26 Ιουνίου 2014

«Ελαφρά αποσκευή» Από την Ιταλική στην Ελληνική Το έργο του ποιητή Vito D. Armento



Παρουσίαση της Ποιητικής συλλογής του Ιταλού ποιητή Vito D. Armento, στο Ιταλικό Ινστιτούτο Τετάρτη 3 Μαρτίου 1999 από: Φοίβο Γκικόπουλο Επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Μελίτα Τόκα Καραχάλιου και τον ίδιο τον ποιητη Vito D. Armento.








Φ . Γκικόπουλος

Θα έπρεπε να παρουσιάσουμε μονάχα βιβλία που μας μιλάνε, χωρίς γι'αυτό να είναι μια τιμωρία, για ένα ταξίδι προς το αδιάβατο δρόμο της ζωής, και ακόμα περισσότερο εκείνα τα βιβλία που μας οδηγούν στην ποίηση , αφού είναι και πηγή και μορφή και συζυγία της ίδιας ζωής. Δεν θα αποκτήσουμε όμως γι' αυτά φήμη ή δωρεάν ταξίδια σε μέρη διακοπών. Θα έχουμε όμως στα χέρια ένα βιβλίο ωραίο σαν τη δύση , δηλαδή σαν εκείνο το ιδιαίτερο φαινόμενο για το οποίο αναρωτιόμαστε εάν μπορεί να παρουσιαστεί. Αλλά αν θεωρούσαμε μια ψευδαίσθηση τη φυγή του ηλίου πέρα από τον ορίζοντα, πως θα θεωρούσαμε τη συλλογή ,«Ελαφρά Αποσκευή »του Vito D'Armento. Μια από της τέσσερις ή πέντε σημαντικές συλλογές που βγήκαν τα τελευταία χρόνια;Ασφαλώς ναι. Σκέφτομαι σ' αυτήν την κυριακάτικη ανάγνωση ,ζώντας ξανά στο απογευματινό φως μια συγκίνηση για λέξεις την οποία νόμιζα ξεχασμένη. Δεν χρειάζεται, με αυτούς τους στίχους , να προχωρήσουμε πέρα από τα όρια της γης που μας αφορά σαν ανθρώπινα όντα, για να φτάσουμε υπόγειες και άγνωστες δραστηριότητες ή αντίθετα, για να αποκτήσουμε ουρανικές γοητείες ακόμα πιο φανερές από της κομήτες που μας επισκέπτονται. Η σπορά , στην περίπτωση μας , έγινε στη γη που αγαπάμε, σε εκείνο τον ρευστό ωκεανό που μας φιλοξενεί. Vito D'Armento έχει από την μεριά του την μεγάλη ικανότητα να διηγηθεί την καθημερινή εμπειρία με μια προσωδία σίγουρη του εαυτού της , δοσμένη στο φως για να σκεφτεί στον ήχο των πραγμάτων. Επειδή είναι οι άνθρωποι οι δημιουργοί αυτού του ήχου ,ακόμα και μια ακτίνα φεγγαριού γίνεται μαντική για τις λέξεις της ποίησης , εάν αυτές οι λέξεις μεταμορφώνονται σε ένα αποτελεσματικό και διαφανές εργαλείο της θέλησης. Η αρμονία του βιβλίου εξαπλώνεται ανάμεσα σε διηγημένες γλύκες , όπως μπορεί κανείς να διηγείται μια ιστορία σε αγγελική γυναίκα, και ανάμεσα σε ευφυείς μακριά από τις πολεμικές . Από κάθε μεριά εμφανίζεται η αυθόρμητη μουσικότητα των δονήσεων της γης.

Σε βρίσκω κάθε στιγμή και σε αναπολώ ηλιακή και φεγγαρίσια με την πυρά του ήλιου και του ψύχους της σελήνης, ηλεκτρική και ωχρή σε χάνω κάθε στιγμή και σε λησμονώ απολιθωμένα και θάλλουσα, σκληρή μνήμη και αδιαφορία αδιάλειπτη, με ήλιο και με σελήνη.
θα ήθελα, με αυτές τις λέξεις , να είμαι πραγματικά μέσα στο βιβλίο που ο Vito D'Armento είχε την περιπέτεια να γράψει, χωρίς να χαθώ στην αδράνεια που είμαι δυστυχώς συνηθισμένος .

Μάλλον θα είναι χάρη στο πρώτο ποίημα, μάλλον θα είναι χάρη κάποιων επόμενων στίχων  που πέρασαν ολοκληρωτικά στην μνήμη , αλλά σήμερα αισθάνομαι έτοιμος να παραδίδω ένα μέρος της εμπιστοσύνης που διαθέτω , έτσι ώστε οι άλλοι να μπορούν να δεχτούν στο σπίτι τους αυτό το βιβλίο που δεν πρέπει να είναι εκτός από τον κόσμο που πολύ από μας ήδη γνωρίζουν.




Μελίτα Τόκα Καραχάλιου


Με την ποίηση του D. Armento ήρθα σε επαφή εντελώς τυχαία, όταν σε κάποιο ταξίδι του στην Ελλάδα, μου χάρισε το βιβλίο του «ελαφρά αποσκευή».

Οφείλω να ομολογήσω πως γοητεύτηκα από την ιδιόρρυθμη έκφραση της ερωτικής του ευαισθησίας, η οποία με εξέπληξε. Έτσι μέσα σε λίγες μέρες και για να είμαι πιο ακριβής μέσα σε λίγες βραδιές αφοσιώθηκα ολοκληρωτικά στη μετάφραση των ποιημάτων του.

Η ποίηση του D. Armento έχει την ευαισθησία και το πάθος της ανθρώπινης καρδιάς. Η φύση γίνεται στον στίχο του διεύρυνση και εκστατικής προσαρμογής του ανθρώπου μέσα σε αυτήν, και η γοητεία του φυσικού περιβάλλοντος εναρμονίζεται με το αντικαθρέφτισμα των συγκινήσεων της ψυχής, του έρωτα, την αγωνία, το πανδαιμόνιο της χαράς, με τους διαλογισμούς της καρδιάς.
Άνεμος είναι ο στίχος του D. Armento που με την μουσικότητα του διαπερνά την ανθρώπινη ψυχή, σελ. 57, ένας άνεμος που τραγουδάει τον μυστηριακό έρωτα τον πικρό και για αυτό περισσότερο και ανθρώπινο. Τον τραγουδά κάτω από ζεστό φως σελ 25, ήταν ανταύγειες του φεγγαριού. Σελ 49. ο έρωτας δεν είναι μονάχα η αθανασία της στιγμής. Είναι η αιχμαλωσία της μνήμης. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται η γοητεία της ποίησης του.

Ύστερα από τέσσερις ποιητικές συλλογές που ήδη έχω εκδώσει, τόλμησα να καταπιαστώ με την ποιητική μετάφραση, η η μετάφραση είναι μια νέα σύνταξη ενός υπάρχοντος κειμένου με βάση τις αναγκαίες και θεματικές και γλωσσικές γνώσεις και δεξιότητες. Πριν να είναι μετά είναι η φράση δηλαδή σύνταξη ενός κειμένου που υπακούει στις ίδιες αρχές με οποιοδήποτε άλλο κείμενο όπως και το πρωτότυπο είναι ένα νομικό προϊόν λόγου, που ξεκινά από μια πρόθεση και επιδιώκει ένα αποτέλεσμα.
Η εκπόνηση αυτού του νέου κειμένου αναλύεται σε τρεις φάσεις. Α. Κατανοήσει του πρωτότυπου β. Σύνταξη του μεταφράσματος γ. Αξιολόγηση.
Με τον όρο μετάφραση εννοούμε ταυτόχρονα και τρεις καταστάσεις που αντιστοιχούν στις προαναφερόμενες φάσεις. 1. μια διαδικασία 2. μια πρακτική 3. ένα προϊόν που συνίσταται στην μεταφορά της ουσίας ενός κειμένου από μια γλώσσα σε μιαν άλλη. πιστεύω πως το πρωταρχικό καθήκον του μεταφραστή είναι η αναπαραγωγή του μηνύματος, για να το πετύχει οφείλει να προβεί στις αναγκαίες γραμματικές και λεξιλογικές προσαρμογές πρέπει να αναπαραγάγει στον αναγνώστη της μετάφρασης τον ίδιο αντίκτυπο που είχε το μήνυμα στους δέκτες του πρωτότυπου κειμένου. Η μετάφραση της ποίησης είναι η μεταφορά ενός ποιητικού σώματος σε ένα ποιητικό σώμα μιας άλλης γλώσσας με διαφορετικά υλικά. Έτσι καταλήγουμε να πούμε ότι είναι μια δημιουργία με τα υλικά της γλώσσα του μεταφραστή, ενός ποιητικού σώματος αντίστοιχου, ισόβαρου και ομότονου με το σώμα του πρωτότυπου που όμως μπορεί και πρέπει να σταθεί σαν κείμενο αυθύπαρκτο. Έχοντας λοιπόν υπ όψιν μου όλα αυτά κόλλησα και μετέφρασα το βιβλίο του D. Armento Ελαφρά αποσκευή . O Vincenzo Rotollo μου γράφει κατορθώσατε να διατηρήσετε την περίεργη γοητεία του ρυθμού του πρωτοτύπου. Και ο Mario Ritti μου λέει η επιγραμματική ποίηση του D. Armento προσφέρεται όμορφα για μετάφραση που την πετύχατε με πραγματικό κέφι. Και είναι αλήθεια πως δούλεψα με κέφι αυτήν τη μετάφραση . Τα ποιήματα του D. Armento έχουνε συμμετρίες και αντιθέσεις οικονομία λέξεων και πλούτο εικόνων. Αυτό με βοήθησε πολύ διότι έχω γράψει Ιδεογράμματα στα οποία υπάρχουν τα στοιχεία οικονομία λέξεων και πλούτος εικόνων. Έτσι δεν δυσκολεύτηκα στην μετάφραση. Θέλω να πιστεύω πως κατάφερα να αναπαράγω όχι μόνο τη σκέψη του D. Armento και το αίσθημα τω ποιημάτων του, αλλά και όσο γίνεται τις ιδιοτυπίες του προσωπικού του ύφος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου